محمدجواد رحیمی-آگاه روابط بین‌الملل
مارشال محمدقسیم فهیم، نماد واقعی وحدت ملی، حامی استقلال و آزادی و یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های سیاسی افغانستان بود که از آوان جوانی، شجاعت و پای‌مردی‌اش را به اثبات رسانید و برای دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان، حتا کوچک‌ترین غفلت و کوتاهی را نپذیرفت. مارشالِ افغانستان با کمال صداقت و متانت، برای تحکیم وحدت ملی و ترویج فرهنگِ هم‌دیگرپذیری تلاش‌های تاریخی و اقدامات بنیادی کرد و تا آخرین لحظۀ عمر، برای تحقق رؤیاهای بر حق ملت افغانستان، مبارزات آگاهانه و خردمندانه‌اش را ادامه داد.
مارشال فقید یکی از شخصیت‌های بلندهمت و آزادی‌خواه افغانستان بود که در گهوارۀ سختی‌ها و مشقت‌ها پرورش یافت و مبارزات و حماسه‌آفرینی‌های تاریخی‌اش به عنوان یک مکتب بزرگ، برای نسل‌های بعدی افغانستان به میراث گذاشته شد. تجربۀ سیاسی و نظامی مارشالِ فقید، حضور او را در نظام و اقتدار سیاسی کشور، معنا و مفهوم ویژه بخشیده بود و در مسایل ملی و بین‌المللی نیز بیشتر از هر کس دیگری، صلاحیت و شجاعت تصمیم‌گیری داشت.
مارشال فهیم نه‌تنها برای تأمین واقعی وحدت ملی و تحقق آرزوهای برحق مردمی تلاش کرد، بلکه در سطح بین‌المللی نیز تأثیرگذاری و برجسته‌گی‌اش را به اثبات رسانید. او در توضیح و تقویت سیاست خارجی کشور نقش فعال و سازنده داشت. مرحوم مارشال فهیم مبنای سیاست خارجی کشور را «حفظ استقلال و منافع علیای ملت افغانستان» می‌دانست و برای مهار تهدیدهای منطقه‌ای، بهتر از دیگران با جدیت و قاطعیت ابراز نظر می‌کرد.
بعد از روی‌کار آمدن نظام جدید در افغانستان، تبلیغات منفی در برابر مجاهدین موجب شد تا برخی از کشورهای خارجی به ویژه ایالات متحدۀ امریکا، رهبران حوزۀ جهاد و مقاومت را به عنوان شخصیت‌های ستیزه‌جو، قانون‌شکن و دموکراسی‌ستیز تلقی کنند؛ اما اندیشه‌های ملی و سیاست‌ورزی‌های فراقومی مارشال فهیم، مفهوم و برداشت متفاوت از رهبران این حوزه به نمایش گذاشت و دیری نگذشت که او در سطح ملی و بین‌المللی از جایگاه و اعتبار ویژه‌یی برخوردار شد.
مرحوم مارشال فهیم در آخرین روزهای زنده‌گی‌اش، پیرامون انتقال مسالمت‌آمیز قدرت، حصول رضایت و قناعت ملت پیرامون ایجاد یک نظام مشروع، قانون‌مند و همه‌شمول، صحبت‌های آگاهانه بیان کرد. او سلامت و حفاظت افغانستان را تنها در اتحاد و هم‌بسته‌گی اقوام افغانستان می‌دانست. امروز اوضاع شکننده و نابه‌سامان کشور، حقانیت دیدگاه‌های مارشال فقید را به اثبات رسانیده و ملتِ دردمند افغانستان بیشتر از هر روز دیگری، نبود او را حس کرده اند.
روح مارشال فقید شاد و یادش گرامی باد!