تکساری
بدون تردید در ایجاد حکومت پس از طالبان، پروفیسور برهان‌الدین ربانی شهید و محمد قسیم فهیم نقش داشته اند. اگر قرار می‌بود استاد ربانی و وزیر دفاع‌اش محمد قسیم فهیم در برابر این همایش سد ایجاد می‌کردند، هیچ‌گاه نظام و حکومت‌داری پساطالبانی شکل نمی‌گرفت و چهره‌های کاذب در مقاطع مختلف در افغانستان حضور نمی‌یافتند.
حکومت موقت مسئول تفاهم و گذشت دولت‌مردان دولت اسلامی است، که در رأس آنان استاد ربانی قرار داشت. اگر این حمایت و پشتبانی از حکومت پساطالبانی نمی‌بود، هیچ‌گاه حکومت موقت شکل نمی‌گرفت و انتخابات در افغانستان به‌وجود نمی‌آمد؛ زیرا محمد قسیم فهیم و یارانش قادر بودند درصورت مخالفت جلو این تشکل سیاسی را بگیرند و مزاحمت‌های فراوانی را در ولایات مختلف کشور که هوادارانش قرار داشت، برای سال‌ها گرم نگه‌دارد.
باید گفت که در تشکیل اداره‌های پساطالبانی نقش مجاهدان برجسته بود، تجربه نشان داد که هیچ یک از مجاهدان کشور که در ردۀ دوم و سوم جهاد قرار داشتند، به اندازۀ مارشال محمدقسیم فهیم در حکومت پساطالبانی نفوذ نداشته است. تمام اعضای کابینه به شمول حامدکرزی از مارشال فقید مشوره می‌گرفتند و مارشال نیز در عزل و نصب افراد و اشخاص نظامی و ملکی نقش داشته است. امروز تجلیل از شهادت فرماندهان جهادی شاید به هدفی صورت گیرد که کانون گرم جهاد و مقاومت در اذهان نسل جوان زنده باقی بماند. محمدقسیم فهیم گذشته از این که در حکومت پساطالبانی از چهره‌های تاثیرگذار بوده است، پس از شهادت احمدشاه مسعود در دورۀ مقاومت نقش مرکزی داشته است و تمام قطعات نظامی و رهبری جنگ را نظر به فرمان پروفیسور ربانی به عهده داشت.
مارشال فهیم در میان اقوام، به‌ویژه اعضای مقاومت طرفداران زیاد دارد. مارشال فقید شخص عیار، جوان‌مرد و صاحب عزم و ارادۀ متین بوده است. من از هیچ‌کس نشنیده ام که او را مانند دیگر فرماندهان شخص معامله‌گر، ناجوان و بی‌اراده خطاب کرده باشد.
بدون شک محمدقسیم فهیم از تاثیرگذاران جهاد و مقاومت در حوزه‌های مختلف کشور بوده و نبود آن در میان فرماندهان جهادی، کم‌بودی را احساس می‌کنند. او که در ۱۸ حوت ۱۳۹۲ به ابدیت پیوست، یکی از خاطره‌های به جاماندنی‌اش مقاومت در برابر طالبان و افراط‌گرایان دینی بوده است که از دین وسیلۀ برای امیال خود کرده بودند، از این نقطۀ نظر مارشال فهیم در میان نسل جوان کشور نیز طرفداران زیاد دارد و امید است تمام فرماندهان جهادی و مقاومت‌گران از این چهره و مماثل آن، الگو بگیرند تا کشور به دست اغیار نیافتد.
منبع: هفته‌نامۀ مجاهد